Artsen van het Erasmus MC in Rotterdam hebben mogelijk een middel gevonden tegen asbestkanker. Het universitair medisch centrum is inmiddels een proef begonnen met negen patiënten. Wat is asbest, hoe gevaarlijk is het en hoeveel slachtoffers maakt het?
1. Wat is asbest en waar zit het in?
Asbest is een verzamelnaam voor een groep mineralen die bestaan uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. Vroeger werd het verwerkt in bouwmaterialen zoals golfplaten, gevelplaten en schoorsteenpijpen. Ook zat het in vinylvloerbedekking en huishoudelijke apparaten en werden er paden en wegen mee verhard.
ZIE OOK: ‘Veelbelovende aanval’ op asbestkanker
Het asbestgebruik was in Nederland in het midden van de jaren 70 het grootst. In 1993 werd alle asbest verboden.
2. Welke ziektes kun je krijgen door asbest?
Wie met asbest heeft gewerkt, loopt het risico op de longvlieskanker maligne mesothelioom, de stoflongziekte asbestose of longkanker. Het zijn ernstige ziekten met een lange lijdensweg. Een asbestbesmetting komt doorgaans pas na (tientallen) jaren aan het licht.
Volgens het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) krijgen jaarlijks 500 mensen de diagnose mesothelioom. In 90 procent van de gevallen gaat het om mannen van 65 jaar en ouder die erdoor worden getroffen. Een kwart van de mesothelioompatiënten overlijdt binnen drie maanden na diagnose, tweederde binnen een jaar.
3. Ik heb asbest gevonden, wat nu?
Het verwijderen van asbest, bijvoorbeeld uit slooppanden of bij renovatie, is aan strenge regels gebonden. In de meeste gevallen moet een gecertificeerd bedrijf het doen en moet het worden gemeld bij de gemeente.
Ook komt het nogal eens vrij door branden. Begin dit jaar sloeg de Zuid-Hollandse gemeente Wateringen groot alarm nadat bij een brand in een verf- en behangloods asbest was vrijgekomen. De gemeente stelde een noodverordening in waardoor mensen niet naar buiten en dus ook niet naar werk of school konden. In december werd het centrum van Roermond afgesloten nadat veel asbest was vrijgekomen bij een brand in twee botenloodsen.
Fijnstof uit houtrook is tegenwoordig dagelijkse praktijk. Je ruikt de laatste jaren altijd wel een brandlucht in je woonwijk. Laten we daar wat aan doen en maken we houtrook het nieuwe asbest. In het buitenland zijn ze al een heel stuk verder………….
Schrijven over asbest is ingewikkeld. Want je moet onderscheid maken tussen drie mogelijke gevolgen: longkanker, asbestose en mesothelioom. En tegelijk moet je rekening houden met de mate en de duur van de blootstelling. Zo komen asbestose en longkanker bijna alleen voor bij mensen die jarenlang met asbest hebben gewerkt. Maar met mesothelioom ligt het helaas anders. Onderzoekers zagen deze vorm van long- en buikvlieskanker niet alleen bij mijnwerkers, maar ook bij hun vrouwen.
En dan zijn er nog de verschillende asbestsoorten. Bruin asbest is gevaarlijk, blauw asbest nog gevaarlijker. Maar 90% van het asbest dat nu nog in gebouwen zit, is wit asbest. En diverse bronnen op internet claimen dat dit minder kwaad kan. Sterker nog, volgens een recente publicatie in Elsevier menen de meeste experts dat dit onschuldig is.
Is dat waar?
Sies Dogger, secretaris van de Gezondheidsraad, schiet in de lach. ‘Ik denk het niet. Alle kenners die ik ken, zeggen dat wit asbest wel degelijk kwaad kan. Kijk naar de commissie ‘Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan Stoffen’ van de Gezondheidsraad, die in 2010 advies heeft uitgebracht aan de minister. Daar was het grootste deel van het Nederlandse asbest-intellect in verenigd.’
Meta-analyse
En het advies van die commissie luidde dat de blootsstellingsgrenzen voor asbest – alle soorten asbest – juist moesten worden verscherpt. De onderzoekers keken naar de risico’s op longkanker en mesothelioom, en voerden een zogenoemde meta-analyse uit. Ze legden alle recente studies op een rijtje, en controleerden welke goed waren uitgevoerd. Daarmee werd veel ondeugdelijk onderzoek weggezeefd. En wat er achterbleef, kleurde ons beeld van wit asbest een paar tinten donkerder.
‘Wat betreft het risico op mesothelioom, bedroeg het verschil tussen wit en blauw asbest inderdaad een factor 50,’ zegt Dogger. ‘Maar als het gaat om longkanker, hebben we geen verschil kunnen constateren. En als we die 2 uitkomsten over elkaar leggen, zien we dat wit asbest in vergelijking met blauw asbest slechts een factor 5 minder gevaarlijk is.’
Slechts? Is een factor 5 niet veel? ‘Nee’, zegt Dogger. ‘Ik geef wel eens het voorbeeld van GHB. Dat is een narcosemiddel dat vaak wordt gebruikt als partydrug. Als je daar een bepaalde hoeveelheid van neemt, raak je in een roes, voer je die dosis op, eindig je in een coma. En het verschil bedraagt slechts een factor 3. Echt, die factor 5 stelt niks voor. Dat weten de Canadese producenten van wit asbest ook. Daarom hebben die altijd beweerd dat het verschil in risico met blauw asbest enorm veel groter was: een factor 500.’
Ventilatiesystemen
De risico’s van wit asbest laten zich dus niet bagatelliseren. En er is meer reden tot zorg. Want misschien is de stof niet alleen gevaarlijk bij een grote blootstelling. Lex Burdorf, hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid aan de Erasmus Universiteit, maakt zich ook zorgen om degenen die niet met asbest werken. ‘Veel van dat spul is verwerkt in plafondtegels, in plaatjes achter de cv-ketel, en soms zelfs in ventilatiesystemen. Als je dat met rust laat, gaat dat heel lang goed, maar na zo’n 30 tot 40 jaar begint het te verweren. En dat betekent dat er zich vezels gaan losmaken.’
Hij geeft toe: voor het individu zijn de risico’s daarvan heel klein. Maar volgens hem is dat slechts het halve verhaal. ‘Hoeveel kantoren telt Nederland? Hoeveel werknemers zitten daar de hele dag te werken? En hoeveel mensen krijgen dus ieder jaar méér asbestvezels in hun longen? Als je al die kansen bij elkaar optelt, kom je uiteindelijk toch op enkele tientallen doden per jaar.’
Het rapport van de Gezondheidsraad
Neemt u ook deel aan de discussie op LinkedIn van Arbo-online?
|
Tip! Arbeid en gezondheid
Dit handboek biedt:
|
We maken ons druk om een beetje asbest, maar er zijn veel meer stoffen die gevaarlijker kunnen zijn, en veel voorkomen, zoals houtrook…..
BRON
Er bestaat nauwelijks een gezondheidsrisico als je eenmalig met asbestvezels in aanraking komt. Maar bij langdurige blootstelling is asbest wel erg gevaarlijk, ongeacht de soort asbest waar het om gaat. Daarom gebruiken mensen die beroepsmatig vaak met asbest te maken hebben, zoals inventariseerders of verwijderaars, altijd beschermende kleding, de zogenoemde maanpakken.
In huis en op het werkAls u in of om het huis hechtgebonden asbest aantreft dat niet beschadigd of verweerd is, kunt u het beter laten zitten. Zolang u het asbest niet breekt, schuurt, er in boort of op een andere manier bewerkt is dat de meest veilige aanpak. Als u asbest wilt verwijderen moet u altijd contact opnemen met uw gemeente. Bij sommige beroepen kunt u incidenteel in aanraking komen met asbest. Grote voorzichtigheid is dan belangrijk. Ook hier geldt, dat het asbest niet beschadigd mag worden. U mag bijna nooit het asbest zelf verwijderen. DodenVroeger is niet zo zorgvuldig met asbestrisico’s omgesprongen. Daarom zullen er volgens recent onderzoek tot 2028 in totaal zo’n 13.000 mensen dodelijke asbestkanker krijgen. De piek, ongeveer 500 doden per jaar, zal hierbij rond 2017 optreden. |
 |
ZiektenLangdurige inademing van asbest kan verschillende ziekten veroorzaken, die soms pas na tientallen jaren merkbaar worden. Deze ziekten komen daarom vooral voor bij mensen die vanwege hun beroep vaak te maken hebben met asbest.
Slachtoffers van asbestziekten kunnen voor een voorschot op een mogelijke vergoeding een beroep doen op de staat. Informatie hierover verstrekt het Instituut Asbestslachtoffers. |
De arbospecialist moet aandacht hebben voor het klassieke trio fysische, chemische en biologische factoren, maar ook voor de ergonomische aspecten, fysieke belasting van werknemers en psychische factoren.
Stop Fijnstof Uit Houtrook 