OVER FIJNSTOF

Zelfs lage concentratie fijnstof schadelijk voor kind!

Vrouwen die langs drukke wegen wonen, hebben een groter risico op een kind dat minder dan 2,5 kg weegt. Dat kan gevolgen hebben voor de verdere ontwikkeling van het kind. Vrouwen die tijdens de zwangerschap veel fijnstof inademen, hebben een grotere kans op een baby met een laag gewicht. Dat blijkt uit een grote Europese studie, waar onder andere de Universiteit Utrecht aan meewerkte. Het onderzoek verschijnt vandaag in vakblad The Lancet Respiratory Medicine.

Voor elke 5 microgram per kubieke meter lucht neemt het risico op een laag geboortegewicht met 18 procent toeneemt. Die 5 microgram is het verschil tussen het wonen aan een drukke weg of een rustige weg in de binnenstad.

 Alle Europese experts sloegen de handen ineen om de studie uit te voeren. Voor het onderzoek werden 74.000 zwangere vrouwen uit 12 Europese landen gevolgd. Van deze vrouwen werden de leefgewoonten bijgehouden, en na de geboorte werd het gewicht van het kind geregistreerd. Die informatie koppelden de onderzoekers vervolgens aan een kaart van de fijnstofverdeling in Europa. Door te corrigeren voor ongezonde leefgewoonten zoals roken en drinken, kregen de onderzoekers het effect van fijnstof te zien. Bijna al het stof dat de moeders inademen komt van auto’s, waarbij snelwegen meer vervuiling opleveren dan stadswegen.

Het risico neemt toe naarmate er meer fijnstof in de lucht zit; voor elke microgram meer neemt de kans op een laag geboortegewicht toe. Dat betekent bijvoorbeeld dat iemand die aan een snelweg woont (25 microgram/m3), 39 procent meer kans heeft op een te mager kind dan een vrouw die ver van alle wegen woont en nauwelijks last heeft van luchtvervuiling (15 microgram/m3).

 Vaker astma

Het is niet voor het eerst dat fijnstof een negatief effect op gezondheid blijkt te hebben. Eerder bleken kinderen die in fijnstofrijke gebieden wonen vaker astma te hebben. Volwassen hebben meer kans op hart- en vaatziekten en longkanker, en nu komt daar dus ook het risico op een te mager kind bij. Kinderen met een laag geboortegewicht wegen minder dan 2,5 kilogram en hebben een grotere kans op ontwikkelingsproblemen. Gemiddeld is ongeveer 5 procent van alle pasgeborenen in Nederland en België te licht.

Hoewel deze effecten op bevolkingsniveau zijn aangetoond, is bewijs voor het effect van fijnstof op het individu minder overtuigend. Sommige proeven, waarin muizen blootgesteld werden aan fijnstof, leken geen effect te hebben op de gezondheid van de dieren.

De onderzoekers willen het rapport gebruiken om beleidsmakers te overtuigen dat de fijnstofnorm omlaag moet. Op dit moment ligt de norm van de Europese Unie op 25 microgram per kubieke meter. ‘Maar dat is eigenlijk geen gezondheidskundige grens,’ zegt Ulrike Gehring, die namens de UU meewerkte aan het onderzoek.

Sterker nog: er is eigenlijk geen veilige ondergrens voor fijnstof, maar lager is wel altijd beter. ‘Helaas is het op veel plekken – vooral in dichtbevolkt Nederland – lastig om de fijnstofconcentratie omlaag te brengen.’ Toch willen Gehring en haar collega’s proberen de norm naar 10 microgram te brengen. Dat is de norm die de World Health Organization ook gebruikt. Dat zou volgens de onderzoekers jaarlijks 22 procent minder te magere baby’s opleveren.